هایکو، چه، چگونه، چرا منتشر شد - گیل آوایی

پیشگفتار

پیش از هر چیز بگویم که خواندن شعرهای کوتاه، که بسیاری به آن هایکو نام داده یا هر سروده کوتاه را هایکو قلمداد می کنند، مرا وا داشت تا در این زمینه مقاله ای تحت عنوان " هایکو برای مردم" را به فارسی برگردانده و منتشر کنم. تا از این نگاه هایکو را بیشتر بشناسانم و نیز ملاک وُ معیاری که هایکو چگونه شعری ست را برای علاقمندان بدست دهم. این مقاله را در سال 2009 ترجمه و در اینترنت منتشر نمودم. چندی پیش با خواندن همین مقاله فکر کردم که شاید بد نباشد تا هایکوهای بیشتری را به فارسی برگردانده و همراه با همان مقاله در اختیار دوستداران شعر و هایکو قرار دهم. آنچه می خوانید، نتیجه کاری ست که کرده ام.

هایکوهایی را گرد آورده ام که از شاعرانی  انگلیسی زبان و برخی دیگر ژاپنی زبان می باشند. علت این گزینش هم از آن ناشی می شود که در زبان ژاپنی همانطور که در مقاله ی " هایکو برای مردم" آمده، محدودیتهای دستوری ی هایکو وجود دارد و از آزادی عمل در سرودن هایکو در زبان انگلیسی چندان برخوردار نیست. چگونگی و چرایی این محدویتها با خواندن مقاله مذکور و نیز هایکوهای آمده به دنبال آن مشخص می شود. پیشنهاد می کنم به این نکته توجه کنید.

آنچه که دوست تر دارم بگویم این است که ما در ادبیات فارسی اسم و رسمی به نام شعر هایکو یا سرودن شعر هایکو نداریم و از همین نگاه هم دستور زبانی و شیوه های سرودن هایکو برایمان وجود ندارد. پاره های کوتاه شعری چه از نگاه شعر نو و چه  شعر کهن، اشکال و معیارهای خودشان را دارند که نامیدن آن بعنوان هایکو بویژه در شعر نو، پایه و اساس منطقی و اصیل با توجه به شناسه های " هایکو" کاری بی اساس و از نگاه این قلم ناآگاهانه است. مجموعه ای  از سروده های کوتاه عاشقانه ام، حدود پنج سال پیش توسط انتشارات آزاد ایران منتشر شد که در آغاز انتشار برای نام گذاری آن، اینکه هایکو بنامم یا نه، مرا به همین نگاه کشاند که ویژیگی ها و شناسه های هایکو، از اینکه قطعه ای از شعر کوتاه را " هاکو" بنامیم، اشتباه است. از این رو آن مجموعه قطعات عاشقانه ام ( بیش از 300 قطعه شعر) را تاسیانه ها نام نهادم و به همان نام نیز منتشر گردید. یعنی اینکه نامگذاری ادبی یا یک کار ادبی نمی تواند بدون پایه و ملاک و معیار باشد همانطور که رباعی، دو بیتی، غزل، قصیده یا شعر نو، شعر ازاد شعر سفید و........را با شناسه هایی دسته بندی یا مشخص می کنیم یا می شناسیم، هایکو نیز شناسه و پایه و ملاکی دارد که با توجه به آن می شود مترادفی در فارسی بیان نمود. با چنین نگاهی اقدام به برگردان هایکوهای این مجموعه، همراه با مقالۀ " هایکو برای مردم" کرده ام. تا شاید معیار و نمونه هایی برای هایکو به فارسی  داده باشم. اینکه چه از آب در آمده باشد به شما خواننده گرامی بویژه اساتید و اهل ادبیات وا می گذارم.

یادآور شوم که این قلم نه ادعای ترجمه و مترجمی دارد و نه اصولا دنبال هیچ تیتر یا اتیکتی است. این کار صرفا یک کار ذوقی و عشق به ادبیات است.

با مهر و احترام

گیل آوایی

آگوست 2012 /مردادماه 1391

برای دریافت این کتاب بصورت پی دی اف همین جا کلیک کنید.